Hortensia's

Het type hortensia’s waaraan GroenRijk deze week speciaal aandacht geeft, wordt wel boerenhortensia genoemd (in Vlaanderen ook bolhortensia), maar hij heet officieel Hydrangea macrophylla. De volksnaam hortensia dankt de plant naar wordt aangenomen – niemand weet het echt zeker – aan Hortense Eugénie de Beauharnais die van 1806 tot 1810 koningin van Holland was. 

Ooit gaven de biologen Von Siebold en Smith de geslachtsnaam Hortensia aan de Hydrangea, maar dat is lang geleden.

De naam Hydrangea komt uit het Grieks en betekent ‘watervat’. Die naam danken de planten aan de enorme hoeveelheden water die ze opzuigen en verdampen. De soortnaam macrophylla komt uit het Latijn en betekent ‘groot blad’. De boerenhortensia is dus eigenlijk het ‘grootbladig watervat’. 

Een Japanse soort met verschillende vormen

Er zijn tientallen soorten hortensia’s, afkomstig uit Noord- en Zuid-Amerika en Azië. Hydrangea macrophylla stamt uit Japan. De eerste exemplaren van die soort werden in de 18^e eeuw in Europa ingevoerd. Er bestaan diverse ondersoorten van met bolronde of platte bloemschermen,, maar ook dubbelkleurige, doorbloeiende en zelfs seringvormige bloeiers. Die bolronde (ook gevuldbloemige genoemd) bloemschermen bestaan uit een ronde cluster steriele (niet vruchtbare) bloempjes. Die kunnen dus geen zaad vormen.

De typen met een plat bloemscherm worden randbloeiers, Teller-vormen of lacecaps genoemd (Teller is het Duitse woord voor ‘eetbord’ en lacecap (Engels) betekent letterlijk ‘kanten mutsje’). Het platte bloemscherm van die hortensiavormen heeft een buitenrand met steriele bloemen. In het midden van de bloeiwijzen zijn de bloemen van Teller-typen wel vruchtbaar. Die kunnen dus wel zaad vormen. 

Deze week worden vooral de min of meer bolrond bloeiende vormen in diverse kleuren door GroenRijk aangeboden. GroenRijk heeft een aantal van de beste en mooiste voor je geselecteerd. Je zult behalve verschillen in bloeikleur, ook bladverschillen tussen de planten zien en zelfs in de bloemen – die kunnen bijvoorbeeld gladde of gekartelde bloembladrandjes hebben.

Er bestaan meer dan 500 kweekvormen van deze hortensia’s

De meeste vertonen witte, roze, rode of blauwe bloemkleuren, zoals ook de pluimhortensia. Dat geldt ook voor de types die GroenRijk nu aanbiedt. Goed om uit te kiezen! De kleur is in sommige gevallen te beïnvloeden. Planten met roze bloemen kunnen blauw gaan bloeien. Dat gebeurt als ze in zure grond worden gezet of als er ijzer of aluminium in die grond zit (dat wordt er dan ook soms bij gedaan om blauwe bloemen te krijgen). Bij wit bloeiende planten kunnen de bloemen tijdens het groeiseizoen roze of roder worden, maar dan beginnen ze hun bloei het jaar erop wel weer wit. 
 

Verzorging

Hydrangea macrophylla-typen laten zich ook uitstekend in pot kweken en houden. Je kunt ze in hun kweekpot in een leuke sierpot zo op je terras of balkon zetten. Dan heb je er extra veel plezier van. Maar je kunt de planten die GroenRijk nu aanbiedt natuurlijk ook meteen in de volle grond van je tuin planten. Maar dan moet je wel weten dat deze hortensia’s wat vorstgevoelig kunnen zijn. Een aanrader: laat de uitgebloeide bloemen gewoon de hele winter aan de plant zitten. Die geven wat extra bescherming tegen vorst bij de gevoelige toppen van de scheuten. Wat sneeuw of rijp op zo’n bloemscherm staat prachtig. Vooral in het vroege voorjaar kan vorst schade geven aan de zich ontwikkelende, sappige nieuwe scheuten. Later in het voorjaar kun je de oude bloemen dan vlak eronder (daar zit een nieuwe bloeiknop) afknippen. Knip de stengels even boven die nieuwe knoppen door. Je kunt de knoppen duidelijk zien zitten.

Geef de plant voeding als de nieuwe bloemknoppen beginnen te groeien. Je kunt de bemesting tot in juli maandelijks herhalen. Zeker bij planten die in een pot groeien, is dat belangrijk. Vergeet ook niet op tijd water te geven. Hortensia’s zijn zoals gezegd behoorlijk dorstig.


 

Snoeien

Groep 1: bolvormige bloemen (Hydrangea macrophylla). Deze hortensia's - die ook wel boerenhortensia's worden genoemd - bloeien op het oude hout. Snoei bij deze hortensia’s alleen de oude bloemtoppen eruit. Doe dat net boven de dikke knoppen. Ook het oude hout mag u eruit snoeien. Snoei elk jaar een paar takken in zijn geheel weg. Zo verjongt u de struik. De beste tijd om te snoeien is van eind maart tot half april.

Groep 2: pluimvormige hortensia’s (Hydrangea paniculata, Hydrangea arborescens 'Annabelle') snoeit u in de winter of het vroege voorjaar terug. Door ze elk jaar terug te snoeien net boven het tweede of derde oog, ontwikkelen ze grotere bloemen dan wanneer u ze niet snoeit.

Groep 3: schermvormige hortensia’s (Hydrangea serrata, Hydrangea macrophylla 'Teller'). Deze soorten behandelt u hetzelfde als de bolvormige hortensia’s, maar hebben over het algemeen minder snoei nodig. Als de plant op den duur te groot wordt, kun je er ieder voorjaar enkele van de oudste takken kort bij de grond uitknippen. Dat stimuleert bovendien de groei van nieuwe takken en in de loop van enkele jaren verjong je zo de hele plant, waardoor hij rijk blijft bloeien. Deze manier van snoeien wordt dan ook verjongingssnoei genoemd.
 

Blauwmaker

Wil je de mooie blauwe kleur van je hortensia ieder jaar behouden? Strooi of besprenkel de grond dan in de eerste helft van september met aluminiumsulfaat of kali-aluin. Let hierbij op dat het sulfaat niet over het blad of de bloem wordt gegoten. Dit middel is verkrijgbaar bij onze tuincentra. Blijven blauwe hortensia’s in de tuin niet blauw, ook niet na toevoeging van (kali-)aluin of aluminiumsulfaat? Gebruik dan licht zure (eventueel zandige) veengrond van pH 4 tot 4,5. Je kan ook vragen naar zogenaamde 'blauwmaker' van het merk Pokon.

 

Inplanten

Wanneer je je hortensia in de tuin wilt planten, moet je een voldoende ruim plantgat maken (op een licht beschaduwde plek) en de grond die je rond de wortels in het gat terugbrengt, verrijken met goede compost. Maak de wortels aan de buitenkant van de kluit rondom iets los voor je de plant in het plantgat zet. Dat bevordert een goede doorgroei. Zorg dat de grond na het inplanten vochtig blijft. Ze zijn ook goed geschikt voor op het balkon.

TIP